Komeet NEOWISE (C/2020 F3 is de officiele benaming) is momenteel ’s morgens te zien in het noordoosten. Deze periodieke komeet werd in maart van dit jaar ontdekt en is genoemd naar zijn ontdekker. En dat was een ruimtetuig! Neowise is de afkorting voor Near Earth Object Wide-field Infrared Survey Explorer!
Je kan deze staartster tegenwoordig ook zelf spotten! Kijk vlak voor zonsopgang met een verrekijker laag in het noordoosten om de komeet te vinden, daarna kan je hem ook met het blote oog zien. En dit tot 15 juli. Als je geen ochtendmens dan kan je NEOWISE vanaf 14 juli een uur na zonsondergang in het noordwesten zien, onder de Grote Beer. Elke dag een beetje hoger!
Op 22 juli passeert de komeet het dichtst bij de Aarde, op zo’n 103 miljoen kilometer. Als je hem nu mist moet je 6800 jaar wachten op je volgende kans....
Wat is een komeet?
Het is bijna 25 jaar geleden dat er weer een heldere komeet te zien is mèt staart en al. In 1996 en 1997 waren dat Hale-Bopp en Hyakutake.
Een komeet bestaat hoofdzakelijk uit een bevroren brij van water (ijs), stof en rotsachtige bestanddelen. Deze “vuile sneeuwbal” varieert van enkele 100 meters tot enkele kilometers grootte die rond de zon bewegen zoals de planeten. Meestal zitten ze evenwel in een sterk ellipsvormige baan waardoor ze voor lange tijd, ver weg van de zon bevinden en slechts een korte duur nabij de zon (èn de Aarde) komen.
Als zo'n komeet dicht bij de zon komt zal de vuile sneeuwbal langzaam opwarmen en sublimeren (vervluchtigen) naar gasvormige toestand. Deze gasvormige bestanddelen “sleuren” hierbij ook kleine vaste bestanddelen mee. Langzaam omhult de komeetkern zich met een nevelige laag, de coma. Op haar buurt zal deze nevelige coma, afhankelijk van de hoeveelheid vrijgekomen deeltjes en afstand tot de zon, door de zonnewind (straling) van de komeetkern weggeblazen worden en een komeetstaart gaat zich vormen die altijd van de zon afgewend is.
Dus soms zien we kometen waarbij de staart voorop beweegt en de kern volgt. Afhankelijk van de onderlinge positie en afstand van de aarde, de komeet en de zon kunnen we een spectaculaire hemelverschijning aanschouwen.
De kometen van 2020
2O2O gaf het vooruitzicht om tenminste twee heldere kometen te zien. Op 28 december 2019 werd door het Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System of kortweg ATLAS-project een komeet ontdekt die tegen mei met het blote oog zichtbaar zou zijn. Maar tegen dat de komeet C/2019 Y4 ATLAS dicht bij de Zon zou passeren viel het in verschillende stukken uiteen en het vooruitzicht op een heldere verschijning deemsterde weg.
En dan was er ook nog de komeet C/2020 F8 SWAN; deze komeet werd op 25 maart 2020 ontdekt door de Solar Wind Anisotropies (SWAN) camera aan boord van het SOHO-ruimtesatelliet, Solar Heliosperic Observer en beloofde een heldere verschijning te worden. Maar ook deze komeet kon de verwachting niet waar maken. Beide kometen C/2019 Y4 ATLAS en C/2020 F8 SWAN waren slechts te zien met een telescoop.
Op 27 maart 2020 ontdekte de NASA met de Near-Earth Object Wide-field Infrared Survey Explorer of NEOWISE, een nieuwe komeet. En weerom een veelbelovende verschijning. Haar nadering tot de zon en de gestage verhelderingsverloop verliep naar verwachting. Waarnemingen gedaan vanop het zuidelijk halfrond bevestigden dit en de komeet zou na haar dichtste nadering tot de zon (periheliumpassage van 3 juli) ook aan het noordelijk firmament zichtbaar worden. Vanaf 5 juli kan de komeet in de gloed van het ochtendgloren, in het noordoosten met een verrekijker zichtbaar kunnen zijn. En inderdaad, op 6 juli kwamen de eerste waarnemingen vanuit België binnen.
Waar kijken?
De komeet is 's morgens tot midden juli, laag in het noordoosten te zien en vanaf 8-9 juli is ze circumpolair, d.w.z. dat ze de hele nacht van 's avonds tot 's morgens te zien is. 's Avonds staat de komeet héél laag aan de noordnoordwestelijke horizon, in een verrekijker is dat slechts één beeldveld hoog.
Vanaf pakweg 22h30m MEZT moet je iets links van het noorden kijken; rond 23h30m MEZT staat ze boven de noordelijke horizon; en tegen 2h00m MEZT staat ze in het noordnoordoosten. In een verrekijker moet je het makkelijk vinden, en misschien kan je de komeet met een staart zelfs met het blote oog spotten.
Vanaf 17-18 juli bevindt ze zich in het sterrenbeeld Grote Beer. Terwijl haar helderheid langzaam afneemt, blijft ze met een verrekijker zichtbaar tot eind juli, daarna zal je een telescoop nodig hebben.
NEOWISE vanuit Genk
Onze Astronoom Seppe nam de komeet waar vanop de Opglabbekerzavel met een B50x10 verrekijker. Op de foto zie je NEOWISE boven de top van de Zwarte Berg, een oude terril van de voormalige steenkoolmijn van Zwartberg.
Op 11 juli was de kern iets minder helder (of de coma-mist is dichter geworden?) en schatte de helderheid op magnitude +4, maar hij kon een staart van wel 3,5° zien. Mogelijks kan de komeet vanaf half juli een extra herkenbare rechte blauwkleurige plasmastaart vertonen (aan de linkerzijde en misschien enkel op foto).
Komeet C/2020F3 NEOWISE – 2020 juli 11 – 22h02UT – Canon 135mm f/36 – exp 20s - ISO 12800 – Genk-Noord (B) – © Seppe Canonaco
Komeet C/2020F3 NEOWISE – 2020 juli 10 – 21h41UT – Boyer 260mm f/4,5 – exp 0,5s - ISO 5000 – Genk-Noord (B) – © Seppe Canonaco
De komeet vanaf de Opglabbekerzavel met rechts de top van de Zwarte Berg, een oude terril van de voormalige steenkoolmijn van Zwartberg.