World Space Week staat dit jaar in het teken van satellieten en hoe ze ons leven kunnen verbeteren of makkelijker maken
De eerste satelliet
World Space Week staat dit jaar in het teken van satellieten en hoe ze ons leven kunnen verbeteren of makkelijker maken. Spoetnik, de eerste satelliet door de mens gemaakt, kan dan ook niet ontbreken. Op 4 oktober 1957 werd Spoetnik 1, een bol van 83 kg, door de Russen in een baan rond de aarde gebracht. Het enige wat hij deed was om de paar seconden een radiosignaal (een eenvoudige 'piep') naar de aarde sturen dat iedereen kon horen.
Sinds die dag zijn er wereldwijd duizenden satellieten succesvol gelanceerd en elk jaar komen er nog nieuwe bij, denk maar aan de alom gekende Starlink van Space X.
Voor wie graag meer wil weten , via The Satellite Encyclopedia krijg je een overzicht van alle met succes gelanceerde satellieten. Je vindt ze in diverse soorten en maten. Hou onze facebookpagina in de gaten, we bespreken er elke dag eentje!
Communicatiesatellieten
Communicatiesatellieten gebruiken we dagelijks. Radio, televisie, internet en gsm maken bijna altijd gebruik van satellieten. Het werkt heel simpel, een grondstation stuurt een signaal naar een satelliet, die datzelfde signaal doorstuurt naar een ontvangststation ergens anders op aarde. Er kunnen ook meerdere satellieten aan te pas komen. Om een signaal 1 maal rond de aarde te sturen heb je minstens drie satellieten nodig!
Bekende nieuwkomer hier is Starlink, het satellietnetwerk van het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf SpaceX. Door duizenden satellieten in een lage baan rond de aarde te plaatsen hoopt Space X wereldwijd internet te kunnen leveren. Als gebruiker moet je dan alleen een antenne plaatsen die ‘zo groot is als een pizzadoos’. Na 2 lanceringen met ieder 60 satellieten was Starlink in januari 2020 reeds het grootste satelliet netwerk te wereld! Het netwerk zal al zeker uit 12.000 satellieten bestaan en zal hoogstwaarschijnlijk nog uitgebreid worden.
Navigatiesatellieten
Wie kan nu nog zonder GPS? Het eerste GPS-ontwerp, 'NAVSTAR' dateert van 1973. Zo’n 20 jaar later zijn de 24 satellieten die ervoor zorgen dat we wereldwijd ons GPS-systeem kunnen gebruiken een feit.
Het principe van GPS kan je min of meer vergelijken met driehoeksmeetkunde, maar dan in 3D. Wanneer een satelliet een signaal uitzend, kan dat signaal op aarde door een ontvangsttoestel 'gelezen' worden. Dit signaal bevat de identiteit van de satelliet en het nauwkeurige tijdstip waarop het signaal verzonden werd. Zo kan het ontvangsttoestel berekenen hoe lang het signaal onderweg was en kan het zijn afstand tot die satelliet berekenen. In principe heeft zo'n toestel een signaal van drie satellieten nodig, maar om nauwkeuriger te meten, gebruikt men steeds vier satellieten.
Daarnaast heeft niet alleen Rusland zijn eigen navigatiesysteem, ook de Europese ruimtevaartorganisatie ESA werkt aan eentje. Galileo zal bestaan uit 27 satellieten (en 3 reserve) die tot op een meter nauwkeurig kunnen meten. Dat is nauwkeuriger dan het Amerikaanse en Russische systeem. In 2016 kon Galileo voor het eerste gebruikt worden en in 2020 zou het systeem volledig operationeel moeten zijn.
Satellieten voor wetenschappelijke doeleinden
Satellieten spelen tegenwoordig een belangrijke rol bij de studie van de aarde en ons universum.
Een relatief grote satelliet – een waar we niet snel aan denken – wordt permanent bewoond door mensen … dit noemen we ook wel een ruimtestation. Bekende voorbeelden zijn het International Space Station (ISS) en het oude Russische station MIR, dat reeds gecontroleerd neergestort is in een oceaan
Een andere bekende die in een baan rond de aarde draait en die van onschatbare wetenschappelijke waarde is, is de ruimtetelescoop Hubble.
Ontdek hier onze lezingen over Hubble
Weersatellieten
Weer- of meteorologische satellieten zien meer dan alleen wolken en wolkensystemen. De visuele beelden van weersatellieten kan je makkelijk interpreteren: meren, bossen, bergen, sneeuw, ijs, branden en verontreiniging zoals rook, smog, olievlekken, stof en nevel zijn duidelijk te herkennen. Je kan zelfs de windrichting bepalen door wolkenpatronen op opeenvolgende foto's te analyseren.
Het analyseren van de thermische of infrarode beelden gemaakt door de sensoren van weersatellieten is specialisten werk. Zij kunnen wolkhoogten en -types bepalen, land- en oppervlaktewatertemperaturen berekenen en infrarode beelden onthullen zee verontreiniging, oceaanwervelingen of draaikolken.
Er bestaan twee soorten weersatellieten: geostationaire en polaire satellieten:
Polaire weersatellieten draaien op een hoogte van 720 tot 800 km rond de aarde in een noord zuid richting, grofweg draaien ze van pool tot pool.Geostationaire weersatellieten cirkelen boven de evenaar rond de aarde, op een hoogte van 35.880 km. Dat doen ze met dezelfde snelheid als de roterende aarde waardoor ze op dezelfde plaats blijven ‘hangen’. Deze beelden zie je vaak tijdens Het Weer.
Satellieten voor militaire doeleinden
Militaire satellieten worden het vaakst ingezet voor het verzamelen van inlichtingen, navigatie en militaire communicatie. Natuurlijk werden enkele pogingen ondernomen om op satellieten gebaseerde wapens te ontwikkelen, maar dit werd in 1967 stopgezet na de ratificatie van internationale verdragen die de inzet van massavernietigingswapens in een baan om de aarde verbieden.
Het is niet mogelijk om het exact aantal militaire satellieten in een baan rond de aarde te bepalen deels vanwege geheimhouding en deels vanwege missies met een dubbel doel, zoals gps-satellieten die zowel civiele als militaire doeleinden dienen.