Waarnemen in juni 2023
Alle tijdstippen zijn uitgedrukt in lokale Midden-Europese ZomerTijd, MEZT! De zichtbaarheid van de planeten zijn geldig indien ze zich minimum 3° boven de horizon bevinden.
Mercurius
Deze maand staat de planeet te dicht bij de Zon en is niet waarneembaar.
Venus
Begin deze maand bereikt de planeet haar grootste oostelijke elongatie en is de hele maand tot lang na zonsondergang in het westen te zien. De elongatie is de hoekafstand tussen Venus en de Zon en oostelijk betekent links van de Zon, dus ’s avonds te zien. Tussen 12 en 14 juni staat de planeet vlakbij de open sterrenhoop M44.
Mars
De planeet staat ’s avonds in het westen zuiden in het sterrenbeeld Kreeft en vanaf halverwege deze maand schuift hij op naar het sterrenbeeld Leeuw. Op 1 en 2 juni beweegt Mars zich tussen de sterren van de open sterrenhoop M44 of “de Kribbe”.
Jupiter
De grootste planeet van ons zonnestelsel is ’s morgens net voor zonsopkomst heel laag aan de oostelijke horizon te zien en komt elke ochtend wat vroeger op.
Saturnus
De geringde planeet staat in het sterrenbeeld Waterman en komt tijdens de tweede helft van de nacht op in het zuidoosten. Tegen het einde van de maand kan je hem reeds zien rond middernacht.
Uranus
De planeet staat achter de Zon en is niet zichtbaar. Pas tegen het eind van de maand kan je proberen hem te spotten op zo’n 10° à 12° ten oosten (links) van Jupiter.
Neptunus
De verste planeet van ons zonnestelsel kan je ’s ochtends ruim een uur voor zonsopkomst aan de oostelijke horizon waarnemen. Neptunus komt elke nacht wat vroeger op zodat je hem tegen eind van de maand reeds drie uren voor zonsopkomst kan opzoeken met een telescoop. De planeet staat zo’n 20° ten oosten (links) van Saturnus.
Maan
VM = 4 juni, LK = 10juni, NM = 18 juni, EK = 26 juni
Samenstanden met de Maan
3 juni: De Maan staat tijdens de nacht van 3 op 4 juni op minder dan 1° ten noorden van Antares, de helderste ster van het sterrenbeeld Schorpioen.
9 juni: De Maan staat zo’n 13° ten westen (rechts) van Saturnus, ’vanaf 2u30 MEZT ’s ochtends aan de oostzuidoostelijke horizon.
10 juni: De Maan staat zo’n 4° ten zuiden van Saturnus. ’s Ochtends!
11 juni: De Maan staat op zo’n 5° ten westen (rechts) van Neptunus. ’s Ochtends, je hebt er een telescoop voor nodig.
14 juni: De maansikkel staat ’s morgens op zo’n 2° ten westen (rechts) van Jupiter. Kijk vanaf 3u30 MEZT.
19 – 23 juni: Kijk hoe aan de westelijke hemel, de maansikkel avond na avond op ongeveer een lijn, van rechts naar links verplaatst vanaf de heldere sterren Castor en Pollux van het sterrenbeeld Tweelingen, Venus, Mars en de heldere ster Regulus van het sterrenbeeld Leeuw.
21 juni: De smalle maansikkel staat op zo’n 4,5° ten westen (rechts) van Venus, ’s avonds.
27 juni: De Maan staat zo’n 2° ten noorden van Spica, de helderste ster van het sterrenbeeld Maagd.
De uitdaging, uitkijken naar lichtende nachtwolken!
Doordat de Zon deze maand slechts 17° tot 15° onder de noordelijke horizon blijft, ervaren we in deze tijd van het jaar de “grijze nachten”. Onder deze omstandigheden is er kans dat we lichtende nachtwolken kunnen zien. Het zijn prachtige zilverblauwe pluizige sluierachtige wolken die van achter de horizon door de Zon opgelicht worden. Op een hoogte van 80 – 85 km bevindt zich de mesopauze, dit is de overgangszone tussen de mesosfeer en de thermosfeer en met temperaturen van -80 en zelfs -100°C, is het zowat de koudste zone in onze atmosfeer! Het fenomeen doet zich voor wanneer waterdeeltjes, in deze koude, zich als ijskristalletjes hechten aan stof- of rookdeeltjes. Deze deeltjes kunnen afkomstig zijn van vulkanen, bosbranden, meteorieten, verbrandingsdeeltjes van raketten of zelfs heel fijn Saharastof. Je kan deze lichtende nachtwolken in juni en juli het best waarnemen, zo’n 90 minuten tot twee uren na zonsondergang of voor zonsopkomst. Het blijft een onvoorspelbaar verschijnsel.
Spectaculaire lichtende nachtwolken op 21 juni 2019 vanuit Genk. © Seppe Canonaco
Jouw foto’s zijn welkom.
Meer details en kaartjes van de diverse hemelverschijnselen zijn te vinden in de Hemelkalender 2023 van de VVS (Vereniging Voor Sterrenkunde) en is te koop in het bezoekersonthaal van Kattevennen-Cosmodrome.